Wie zelf bewust leeft, gezond eet en investeert in een gevarieerd sociaal netwerk is goed bezig om succesvol oud te worden. En wie positief denkt, ziet de emancipatie van ouderdom: “happy to be grey”.
Wat doe je als je ouders ouder worden?
Maar wat als je ouders ouder worden? Wat als je merkt dat je vader eigenlijk te traag rijdt in de grote stad, of als je moeder steeds minder zelf de deur uit gaat? Wat moet je doen als je ouders niet horen tot de actieve 75-plussers die werken aan een eigen levenstestament, die gebruik maken van de nieuwste type hulpmiddelen en die wekelijks in een gezellige groep buiten sporten?
Als je ouders of iemand anders je hulp nodig heeft voor meer dan een eenmalige klus, als ze naar het ziekenhuis moeten voor controles, dan kan je terecht komen in de wereld van multiproblematiek en de jungle van zorginstellingen. En dan moet je gaan nadenken over wat er met je ouders is en welke rol jij hebt.
Wat speelt er?
Op jonge leeftijd, zo grofweg tot je 75e (maar iedereen is anders) heb je wel eens last van ziekte of een gezondheidsklacht. De oorzaak hiervan vinden, is nog redelijk makkelijk. Een goede therapie of aanpassing is mogelijk. Een chronische ziekte hoeft niet hinderlijk te zijn. Van een beroerte kun je goed herstellen, kanker wordt grotendeels overleefd en een hartpatiënt van nu fietst over de Veluwe in plaats van thuis op de bank te zitten. 65% van de 65-plussers heeft 2 of meer chronische ziektes als diabetes, hypertensie, verminderde longfunctie, pijnlijke gewrichten of kanker, maar bij de helft daarvan is er geen hinder in het dagelijks leven.
‘Besteed meer aandacht aan de wensen en behoeftes van ouderen zelf’
Op oudere leeftijd, 75+, maar zeker bij de meeste 85plussers wordt het ingewikkelder. De slechte conditie komt dan een beetje door het hart, een beetje door de longen en een beetje door weinig bewegen vanwege slijtage in de rug. Op deze leeftijd is het belangrijk om meer vanuit klachten en functioneren te denken dan vanuit ziekte. De ziekenhuisspecialist, die juist heel goed is om ziektegericht te kijken, is niet geschikt om in deze fase kwetsbare ouderen met multiproblematiek te behandelen. Sterker nog, een van de “geriatrische reuzen” is de gezondheidsschade die mensen hebben op basis van medische en medicamenteuze behandelingen.
Voor een huisarts of een specialist ouderengeneeskunde is het de taak om goed te kijken naar de algehele gezondheid (en niet een klein onderdeel) en om in de behandeling meer aandacht te besteden aan wensen en behoeftes van ouderen zelf. Wat wil je bereiken, waar verlang je naar en wat heb je daarvoor nodig? Want voor kwetsbare ouderen hangt kwaliteit van leven vooral samen met sociale verbondenheid, plezierige activiteiten en behoud van autonomie.
Dus wat te doen?
Als je ouders ouder worden en hun functioneren gaat achteruit, dan moet je alles eens goed op een rijtje zetten.
Stap 1. Je moet zelf nadenken, of een huisarts of specialist ouderengeneeskunde laten nadenken over mogelijke oorzaken. Voor teveel thuisblijven zijn bijvoorbeeld vele oorzaken. Angst om te vallen? Pijnlijke rug? Geen energie (geestelijk of lichamelijk)? Geen plezierig doel?
Stap 2. Vervolgens (en dat is heel boeiend) moet je helder krijgen wat de behoefte is, het verlangen, de eventuele doelen van je ouders. Vaak is dat het contact met familieleden. De een wil vooral nuttig zijn en contact met anderen, de ander wil juist een kleinere leefwereld waarin hij zich prettig en veilig voelt. De een wil 100 worden, de ander vindt het prima als hij niet meer wakker wordt.
Stap 3. Zet alles op een rijtje en bespreek dit overzicht met wie het betreft. En maak een plan, inclusief de verwachtingen voor de toekomst.
Zo’n overzicht kan je voor een deel zelf maken, je kan met toestemming van je ouders de huisarts raadplegen en informatie zoeken via internet. Zo verzamelt www.betrouwbarebron.nl alle niet commerciële informatie, je eigen gemeente heeft vaak een goede sites met informatie over de sociale mogelijkheden in de buurt. Je kan ook een ouderenpraktijk zoals de mijne inschakelen, dan zoek ik alles uit en bespreek ik het met jou en je ouders.
Overzicht hebben geeft rust en duidelijkheid en zorgt ervoor dat je plannen kan maken
Ga eens het gesprek aan met je ouders over hun gezondheid en wat zij van het leven verwachten. Probeer eens nieuwsgierig te zijn naar wat belangrijk voor ze is. Hoe ervaren zij het ouder worden, willen ze 100 worden? Wat maakt ze blij, waar kunnen ze om lachen?
Bij wie kunnen ze terecht als ze zich verdrietig voelen of als ze hulp nodig hebben? En dan de ham-vraag: wat verwachten zij van jou? Misschien maken ze zich vreselijk zorgen over hun kinderen, omdat die ook een dagje ouder worden…