In mijn ouderenpraktijk krijg ik regelmatig vragen van kinderen die advies willen over een zorgwoning voor hun ouder(s). Dan wordt er tenminste goed voor ze gezorgd en het is een stuk veiliger en comfortabeler, is dan de gedachte. Maar als ik dan geestelijk en lichamelijk functioneren heb onderzocht, met senioren heb besproken wat hun behoeftes zijn, welke zaken het leven kleur geven, wat voor hen zelf belangrijk is, dan is verzorgd worden en veiligheid zelden een prioriteit.
Verzorgingshuizen bron van apathie
De oude stijl verzorgingshuizen verdwijnen. Dat is jammer voor de mensen in dorpsgemeenschappen waar een verzorgingshuis vaak het verlengde is van het dorpsplein. Bewoners, vrijwilligers, bezoekers en personeel maken allemaal deel uit van dezelfde samenleving. Hoewel dat ook zijn nadelen heeft, want kom in Katwijk niet vertellen dat je uit Friesland komt …
Wat mij opviel was dat in de situatie van de laatste jaren in verzorgingshuizen de apathie floreerde. Veel ouderen verliezen door verhuizing naar een verzorgingshuis hun laatste buurcontact, hun gang naar de supermarkt en hun vaste goedendagknikjes op straat. En de kinderen die wekelijks langskwamen komen na verhuizing minder vaak langs. De dagelijkse inspanningen om het huishouden vol te houden hoeven niet meer. Ik constateerde dat door het wegvallen van de dagelijkse contacten mensen wel heel lang voor de tv bleven zitten.
Participatievoorbeelden: Stadsdorpen en ‘Grey Vibes’
Het kan ook anders. Zo ontwikkelen zich in Amsterdam vele stadsdorpen, kleine niet gesubsidieerde gemeenschappen die zelf hun activiteiten en belangenbehartiging organiseren in de eigen buurt. Zo organiseert Stadsdorp Zuid maandelijkse lezingen, heeft het een film en eetclub en biedt het fitness en sport met de ‘golden girls’. Maar ook in Nieuw West ontstaan allerlei buurtactiviteiten, zo kun je bij ‘Grey Vibes’ de Charleston leren en zangles krijgen of streetdance doen. En ondertussen bieden initiatieven zoals ‘Mantelaar’ en anderen allerlei mogelijkheden om zelfstandigheid en autonomie te behouden.
Wat is dan een goede reden om te verhuizen?
Een goede reden om te verhuizen is als je denkt er beter van te worden, als je er op vooruitgaat. Dat kan direct of als voorbereiding op de toekomst. Iedereen met knieklachten of ernstig longlijden die weet dat traplopen moeilijker gaat worden, moet wat mij betreft zo vroeg mogelijk nadenken hoe daar in de toekomst mee om te gaan. Wie wil voorkomen dat hij eenzaam achterblijft moet al voordat een eventuele partner wegvalt hebben geïnvesteerd in eigen sociale contacten en bezigheden buitenshuis. Iemand die neigt naar somberheid moet zorgen voor een vaste structuur aan activiteiten die hem of haar over de drempel helpen.
Als er een moment komt dat je wel moet verhuizen, door financiële, sociale of fysieke omstandigheden, dan is de keus minder groot en is de aanwezigheid van mogelijke hulp en zorg belangrijk. Maar ook in zo’n situatie is het belangrijk om een eerlijke afweging te maken van de voor- en nadelen. Wat verlies je bij verhuizing aan comfort, bekendheid, herinneringen, sociale contacten, uitzicht en hulpmogelijkheden. Wat win je door verhuizen aan comfort, sociale en fysieke mogelijkheden, veiligheid en zorg. En wat is voor jou en je naasten belangrijk?
Zoek een hangplek!
Voor een toekomstbestendige woning is het belangrijk niet alleen te denken aan een lift en woonaanpassingen, maar vooral ook aan buurcontact en sociale mogelijkheden. Ik hoop dat nieuwe appartementen voor de doelgroep niet alleen voorzien in een mooie hal, maar ook in een comfortabele hangplek.